Watertekort
Thema's
Watertekort
De verdroging van Nederland is een groeiend probleem dat de afgelopen jaren steeds meer zichtbaar wordt. Zomerse periodes van droogte zijn in Nederland niet ongebruikelijk, maar de duur ervan wordt langer. In 2022 werd zelfs het droogste jaar van de 21e eeuw genoteerd. Deze ontwikkeling baart zorgen, de droogte zorgt voor tal van nieuwe uitdagingen.
Tijdens langdurige droogte kunnen sloten en waterwegen opdrogen, maar ook is er impact op de drinkwaterproductie. Drinkwaterbedrijven kunnen de vraag naar water niet meer bijbenen, wat leidt tot beperkingen op het beregenen van gewassen, tuinen en het vullen van zwembaden. De gevolgen van een dalende grondwaterstand zijn vooral merkbaar voor boeren en hun gewassen in Nederland. In steden is warmte beter te merken dan op het platteland, doordat daar meer bebouwing en minder groen aanwezig is. Dit heeft nadelige gevolgen voor planten en dieren die afhankelijk zijn van water, wat leidt tot veranderingen in de biodiversiteit.
Watertekort
Zakkende grondwaterstand
De zakkende grondwaterstand is een direct gevolg van lange periodes van droogte. Tijdens deze droogteperiodes verdampt het water dat zich in de grond bevindt en wordt er water opgenomen door planten, bomen en mensen. Het gevolg is dat het waterpeil in de grond steeds verder zakt. Deze lage grondwaterstand brengt verschillende risico’s met zich mee, met name op het platteland.
Een van de gevaren van een lage grondwaterstand op het platteland is dat het water wordt vervangen door zout water; verzilting. Gewassen zijn niet goed bestand tegen zout water en zullen afsterven of niet goed groeien, wat oogstverliezen voor boeren tot gevolg kan hebben.
Bovendien kunnen de diepere waterlagen niet altijd worden bereikt door de wortels van planten, verzwakking en mogelijk uiteindelijk uitsterven van de planten ligt dan op de loer. Een ander gevaar van verdroging is het verhoogde risico op bijvoorbeeld bos- en bermbranden. Verder is de zakkende grondwaterstand een slechte ontwikkeling voor de kwaliteit en kwantiteit van ons drinkwater, een deel van ons drinkwater wordt aan het grondwater onttrokken.
Watertekort
Beschikbaarheid drinkwater
De beschikbaarheid van drinkwater is een probleem dat niet genegeerd kan worden. Wanneer de grondwaterstand daalt als gevolg van droogte, komt ook onze eigen watervoorziening in gevaar. Het is tijd om daar de nodige aandacht aan te besteden.
Drinkwaterbedrijven zijn grotendeels afhankelijk van grondwater, rivieren, meren en gerecycled water uit het riool. Door droogte kunnen ook deze bronnen opdrogen en kunnen ze niet meer gebruikt worden ten behoeve drinkwater. Ook moeten we het ecologische evenwicht van deze waterrijke gebieden beschermen en schade aan bijvoorbeeld scheepvaart zien te voorkomen. Wanneer deze bronnen niet langer beschikbaar zijn voor drinkwaterzuivering, dreigt een tekort aan schoon drinkwater.
Daarnaast staat Nederland voor de uitdaging van woningtekort, maar het bouwen van nieuwe wijken wordt bemoeilijkt door de noodzaak van goede waterinfrastructuur. Het gebrek aan voldoende watervoorziening vertraagt de ontwikkeling van nieuwbouwprojecten.
Watertekort
Hittestress en biodiversiteit
In stedelijke gebieden vormt het behoud van biodiversiteit en het tegengaan van hitte tijdens periodes van droogte een uitdaging. Vanwege de hoge mate van verharding en bebouwing in steden, met weinig oppervlak dat water kan vasthouden en afvoeren, zijn deze gebieden bijzonder kwetsbaar voor opwarming. De aanwezigheid van zwarte daken draagt ook bij aan opwarming. Bovendien is de verdampingssnelheid in steden hoger dan op het platteland. Doordat water sneller verdampt, is er minder beschikbaar voor het onderhoud van groen en het bieden van verkoeling.
Een watertekort in steden heeft ernstige gevolgen. Het leidt tot een afname van het groen in de stad, wat minder schaduw, verkoeling en leefgebieden voor planten en dieren betekent. Dit heeft een negatieve impact op de biodiversiteit en ecologische balans in stedelijke gebieden. Bovendien komen mensen en dieren in gevaar doordat er meer behoefte komt aan drinkwater, maar dit niet voldoende beschikbaar is als gevolg van de eerdergenoemde verdroging.
Watertekort
Oplossingen
Zoals u heeft kunnen lezen veroorzaakt een watertekort verschillende problemen.
Ons collectief maakt zich zorgen en bedacht een aantal oplossingen om het verschil te maken. We komen graag met u in contact om u hier meer over te vertellen.
Bij verdroging en een dalende grondwaterstand is opvang en opslag van water een effectieve maatregel. Het opgevangen water kan weer teruggegeven worden aan de grond of de natuur wanneer er sprake is van droogte. Een methode die hiervoor gebruikt kan worden, is het gebruik van infiltratiekratten. Deze kratten zijn voorzien van doeken en worden ingegraven in de grond. Ze dienen als opvangsysteem waarbij overtollig hemelwater wordt vastgehouden en bij watertekorten geleidelijk aan de natuur wordt teruggegeven.
Daarnaast kunnen infiltratiegreppels in stedelijke gebieden worden aangelegd om water terug te laten vloeien naar de grond na regenval. Natuurlijke bodemlagen kunnen ook dienen als middel om water op een gecontroleerde manier langzaam te laten opnemen. Het gebruik van speciale waterdoorlatende bestrating is nog een oplossing om ervoor te zorgen dat regenwater langzaam in de grond kan lopen zodat het waterpeil in stedelijke gebieden op een gezond niveau blijft en verdroging wordt tegengegaan.
Het verminderen van drinkwaterverbruik is een eerste en belangrijke stap in het bestrijden van verdroging. Kleine maatregelen, zoals het verkorten van douchetijden en het gebruik van waterbesparende kranen, dragen al bij aan vermindering van drinkwatergebruik.
Naast deze kleine besparingen bestaat er een grotere investering die een grote bijdrage kan leveren aan het voorkomen van verdroging: het recyclen van grijs water, afkomstig van de wasmachine of douche. Door een grijswaterfiltersysteem te gebruiken, kan het water van de douche of wasmachine worden gerecycled en hergebruikt. Dit water kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor het doorspoelen van het toilet, waardoor tot wel de helft van het waterverbruik kan worden bespaard. Een groot voordeel van deze oplossing is dat er altijd grijswater beschikbaar is in huis, terwijl dit niet altijd het geval is voor hemelwater. Een duurzame oplossing dus.
Nieuwsbrief Stichting WaterPro
Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen van Stichting WaterPro? Schrijf je dan nu in voor onze nieuwsbrief en je ontvangt ons laatste nieuws in je inbox.